Risicomanagement is het geheel aan activiteiten en maatregelen gericht op het expliciet en systematisch omgaan met en het beheersen van risico’s. Een risico is een onzekere gebeurtenis met (gewenste of ongewenste) gevolgen voor de gemeente. Deze gevolgen kunnen beleidsmatig en/of financieel zijn. Bij het bepalen van het weerstandsvermogen ligt de focus op de financiële gevolgen van risico’s. Het is een maatstaf voor de mate waarin de gemeente in staat is om de gevolgen van risico’s op te vangen zonder dat het beleid of de uitvoering daarvan in gevaar komt. Het weerstandsvermogen is afhankelijk van de beschikbare weerstandscapaciteit (hoeveel niet bestemde middelen zijn er beschikbaar) en de benodigde weerstandscapaciteit (hoeveel middelen zijn nodig om alle risico’s financieel op te kunnen vangen). Aan de hand van deze grootheden bepalen wij het weerstandsvermogen.
Actualiteiten
Hieronder zetten we de actuele ontwikkelingen met betrekking tot het weerstandsvermogen uiteen:
Coronapandemie
De gekwantificeerde effecten van de coronapandemie hebben wij zowel bij de begroting 2021 als bij de verantwoording 2020 in beeld gebracht middels twee scenario’s (scenario C: basis, scenario D: somber). De onvermijdelijke coronakosten zijn opgenomen in scenario C en verwerkt in het financieel beeld. Dit scenario gaat ervan uit dat medio 2021 de coronapandemie beheersbaar is met behulp van een hoge vaccinatiegraad, het testbeleid en bron- en contactonderzoek waarbij de coronamaatregelen stapsgewijs afgebouwd worden in alle sectoren. Wij vinden op basis van de huidige corona ontwikkelingen dat het geactualiseerde scenario C bij de Voorjaarsnota 2021 -waarin rekening is gehouden met na-ijl effecten van deze pandemie- ook voor de Begroting 2022 een reëel beeld geeft van de onvermijdelijke coronakosten.
In scenario D gaan we ervan uit dat er steeds nieuwe golven volgen als gevolg van nieuwe besmettelijke varianten van het coronavirus, vaccins onvoldoende werkzaam zijn en een significant deel van de bevolking zich niet laat vaccineren waarbij de zorg alsnog overbelast raakt. De verwachting is dat het afbouwen van de coronamaatregelen in volle breedte pas mogelijk is per 2022. Scenario D bevat extra incidentele kosten die bovenop basis scenario C komen. Deze incidentele kosten vangen we op in het weerstandsvermogen gezien de hoge mate van onzekerheid, met name hoe de pandemie zich in het najaar van 2021 gaat ontwikkelen. Scenario D is met dezelfde uitgangspunten voor de begroting 2022 geactualiseerd. We hanteren ook voor de begroting 2022 een kans percentage van 25%, omdat er in het tweede kwartaal de meeste coronamaatregelen afgebouwd zijn en de vaccinatiegraad vrij hoog is. Uit de actualisatie van scenario D blijkt dat de inschatting van effecten van scenario D ten opzichte van de verantwoording 2020 nagenoeg gelijk zijn gebleven.
Projectrisico’s
Sinds de Verantwoording 2019 wordt de raad in deze paragraaf geïnformeerd over de belangrijkste projectrisico’s. Met de vaststelling van de regeling risicovolle projecten (RRP) ontvangt de raad nu twee keer per jaar een actueel inzicht in de projectrisico’s en de stand van de implementatie van de beheersmaatregelen bij de aangewezen risicovolle projecten. In deze paragraaf rapporteren we niet meer de top vijf projectrisico’s per groot project. Uiteraard blijven we (project- of programma overstijgende) risico’s met financiële gevolgen die niet opgevangen kunnen worden in het project of programma meenemen voor de onderbouwing van het weerstandsvermogen.
Verbetering paragraaf weerstandsvermogen & risicobeheersing
Wij zijn continu bezig met het verbeteren van onze P&C producten en processen. Bij de Verantwoording 2021 willen wij de eerste verbeterslag realiseren met betrekking tot het (financieel) risicomanagement. Dit betekent dat deze paragraaf wijzigt van opzet en inhoud. Ons doel is het verbeteren van de informatievoorziening over de financiële positie waarbij deze essentiële informatie het afwegingsproces zal ondersteunen en de raad helpt om verantwoorde keuzes te maken voor (middel)lange termijn, door:
- Meer inhoudelijke onderbouwing van de financiële risico’s.
- Samenvoeging paragraaf weerbaarheid en wendbaarheid met de paragraaf weerstandsvermogen & risicobeheersing. Hierbij wordt de analyse en duiding van de financiële kengetallen verbeterd, worden deze in samenhang bezien en toegelicht.
De raad wordt middels adviescommissie controle en financiën meegenomen in deze verbeteringen.
