2.1 Utrecht is een stad met een gezonde, stille en veilige leefomgeving

In 2022 herzien we het geluidbeleid, in het kader van de komst van de Omgevingswet. We stellen bij ruimtelijke ontwikkelingen compenserende voorwaarden (onder andere een geluidsluwe gevel en rustige buitenruimte) als randvoorwaarde ter verbetering van het akoestisch woon- en leefklimaat. Vanuit gezondheidsperspectief streven we bij nieuwe woningbouwontwikkelingen in de bestaande stad langs gemeentelijke wegen en spoorwegen ook naar geluidsniveaus die vijf decibel onder de wettelijke grenswaarden liggen. Deze ambitiewaarde is in juni 2019 vastgelegd in de nota Volksgezondheid ‘Gezondheid voor iedereen’. Dit draagt bij aan verlagen van het gemiddelde percentage geluidgehinderden.

Ook het verbeteren van bestaande knelpunten moet het percentage inwoners dat geluidsoverlast ervaart omlaag brengen. We doen dit met maatregelen zoals het aanleggen van stiller asfalt en door het verlagen van de maximumsnelheid van het wegverkeer op een aantal wegen in de stad en andere ingrepen in de openbare ruimte, zoals de aanleg van meer groen en een stadsboulevard met minder rijstroken en stiller asfalt.

Bij het vernieuwen van de nota Externe Veiligheid houden we rekening met het gemoderniseerde omgevingsveiligheidsbeleid. Daarnaast wordt gewerkt aan het vullen van het register externe veiligheid als vervanger van de huidige risicokaart.

Corona
Aan het begin van de coronapandemie is de verkeersintensiteit in Nederland in eerste instantie grofweg gehalveerd wat leidde tot een afname in geluidsbelasting met circa 3 dB. In de loop van 2021 was op veel plaatsen weer een gang naar de oude situatie te zien waardoor in 2022 het effect op geluid nauwelijks meer merkbaar is.

Jaarlijks verschijnt in december een landelijke rapportage over het voorgaande jaar; de NSL-rapportage. De NSL-monitoringsgegevens over de luchtkwaliteit in 2020 komen eind 2021 beschikbaar. Hierop volgend verschijnt de gemeentelijke Rapportage Monitoring luchtkwaliteit met nadere gegevens en een analyse van de berekende en gemeten luchtkwaliteit in Utrecht.

In 2020 is een nieuw pakket met luchtmaatregelen (Utrecht kiest voor gezonde lucht) vastgesteld. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan de opdracht uit Motie 2015/78. In deze motie draagt de raad het college op te streven naar voortdurende verbetering van de luchtkwaliteit en te streven naar het behalen van de WHO-advieswaarden. Zie het Programma Bereikbaarheid voor de voortgang van de uitvoering van het luchtmaatregelenpakket.

De gemeente Utrecht is medeondertekenaar van het Schone Lucht Akkoord (SLA). De kern van dit akkoord is dat het ministerie samen met decentrale overheidspartners zich inzet voor een permanente verbetering van de luchtkwaliteit. Het doel is te komen tot een duidelijke vermindering van gezondheidsrisico’s als gevolg van luchtverontreiniging. Hierbij willen de betrokken partijen toewerken naar de gezondheidskundige advieswaarden van de WHO. Daarnaast is de doelstelling om door de reductie van de emissies van binnenlandse bronnen 50% gezondheidswinst te realiseren in 2030 ten opzichte van 2016. Naast de inbreng van de maatregelen van ‘Utrecht kiest voor gezonde lucht’ neemt de gemeente Utrecht, in het kader van het SLA, deel aan diverse pilots (o.a. houtstook, mobiele werktuigen, verschoning scheepvaart). Als deelnemer van de werkgroep Internationaal SLA werkt de gemeente Utrecht met de SLA-partners (Rijksoverheid, gemeenten, provincies en andere regionale overheden) samen om Nederland breder internationaal te positioneren. Zo krijgen we meer zicht op wat we met andere landen kunnen bereiken om de luchtkwaliteit te verbeteren.

We continueren ook in 2022 het luchtmeetnet en doen onderzoek naar de mogelijkheden om met sensoren de luchtkwaliteit te meten. De gemeente werkt samen met het RIVM om ervaring op te doen met sensoren voor luchtkwaliteitsmetingen. Dergelijke sensoren kunnen wellicht voor een aanvulling of op (langere) termijn voor vervanging zorgen voor het bestaande Utrechtse luchtmeetnet (NO2 metingen met Palmesbuisjes), waarvan de mogelijkheden voor voortzetting (periode vanaf 2021) worden verkend.

Met de provincie Utrecht werken we samen aan de herijking van de Uitvoeringsagenda gezonde lucht van de provincie Utrecht. Tevens blijven we landelijk samenwerken in het Schone Lucht Akkoord, waarbij we ons focussen op verschoning van de binnenvaart, verschoning van de mobiele werktuigen, vermindering van de houtstookemissies.

Corona
Op basis van voorlopig gecorrigeerde meetresultaten over 2020 zien we een daling van de stikstofdioxideconcentratie. De definitieve resultaten zijn einde 2021 beschikbaar. Landelijk onderzoek toont aan dat in de eerste lock down periode in 2020 de fijnstof concentraties ook lager waren. In de Rapportage Monitoring Luchtkwaliteit 2021 (die einde van het jaar verschijnt) wordt nader ingegaan op de effecten van Corona op de luchtkwaliteit.