Investeringsprogramma
Vervanging riolering
We willen minimaal 6,2 kilometer riolering vervangen. Uitgangspunt daarbij is dat we bij de vervanging direct klimaatbestendige en circulaire maatregelen nemen. Dit betekent dat we:
- Bij rioolvervangingen altijd de afvalwaterstroom en de hemelwaterstroom van elkaar scheiden, het zogenaamde afkoppelen. Het hemelwater willen we vasthouden op de plek waar het gevallen is en het infiltreren in de bodem ten behoeve van de aanwezige bomen en het andere groen. Daar waar mogelijk halen we gelijktijdig niet-functionele verharding weg en vervangen het door groen (principe 'Groen, tenzij...').
- Zorgen dat zowel de nieuwe ondergrondse hemelwaterriolering als de openbare ruimte in staat zijn de steeds intensiever wordende buien te verwerken conform de doelstellingen in de Visie Klimaatadaptatie Visie Utrecht en de Visie Water en Riolering Utrecht.
De focus bij ons vervangingsprogramma ligt in de naoorlogse wijken. Deze riolen zijn in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw aangelegd en zijn na gemiddeld 70 jaar aan vervanging toe. De komende vijftien tot twintig jaar gaan we daarom een zeer groot deel van de riolering in deze wijken vervangen. Conform het uitgangspunt van ontwikkelend beheer willen we met de rioolvervanging een bijdrage te leveren aan andere maatschappelijke opgaven, zoals het klimaatbestendiger, verkeerveiliger maken en het vergroenen van de openbare ruimte. Hiermee geven we invulling aan de doelstellingen uit de Visie Klimaatadaptatie voor wateroverlast en droogte, de nota Utrecht Circulair en de Ruimtelijke Strategie Utrecht op het gebied van vergroening en gezond stedelijk leven. Hiermee vormt de rioolvervanging een belangrijke impuls voor de gewenste vernieuwing van de openbare ruimte in de naoorlogse wijken.
De nieuwe integrale aanpak van de rioolvervangingsprojecten vraagt veel voorbereiding en planvorming, waardoor de realisatie in 2022 nog relatief beperkt is. Voor 2022 is dat (minimaal) 6,2 kilometer. Dit zorgt er mede voor dat we de rioolheffing in 2022 op het niveau van 2021 kunnen houden.
De belangrijkste projecten voor 2022 zijn:
- Overvecht: We starten met rioolvervanging in de Moldaudreef, de Pahud de Mortangesdreef en de Orinocodreef. Daarnaast zetten we de planvorming van de Taagdreef en omgeving en de Amazonedreef en omgeving voort, zodat we in 2023 met de uitvoering kunnen starten.
- Zuidwest: In Kanaleneiland gaat de rioolvervanging in Kanaleneiland-Noord Noord en de Europalaan-Noord in uitvoering en zetten we planvorming voor de Bernadottelaan en de aangrenzende straten en de Vasco da Gamalaan voort.
- West: We starten met de rioolvervanging in de Kanaalstraat en zetten de planvorming voor Welgelegen voort.
- Noordwest: We starten met de rioolvervanging in de Royaards Van de Hamkade–Ahornstraat. Verder starten we met de relining (het van binnenuit verstevigen van het bestaande riool via een kousconstructie) van het transportriool in de Tichelaarstraat en Leliestraat. Dit doen we aansluitend op het relinen van het transportriool in de Anton Geesinkstraat/Omloop. Bij deze diep gelegen transportriolen is de huidige capaciteit vaak nog voldoende, zeker als we het regenwater apart kunnen verwerken. Het is dan duurzamer en goedkoper om de huidige buis te laten liggen en te verstevigen, dan deze te vervangen door een nieuwe buis.
- Oost: We starten naar verwachting met de rioolvervanging in de Maliebaan en in de Wagendwarsstraat. Ook vervangen we de riolering in de Cambridgelaan, als onderdeel van de geplande herinrichting. We gaan door met de planvorming voor het Rubenskwartier.
- Noordoost: We starten met de rioolvervanging in de Smijerslaan. We relinen het transportriool in de Alexander Numankade en in de Hengeveldstraat. Ook starten we met de planvorming voor de rioolvervanging met mogelijke herinrichting van de openbare ruimte in Tuindorp-Oost.
- Zuid: In Hoograven starten we met de rioolvervanging in de Oudegeinlaan, in aansluiting op de herontwikkeling van de aangrenzende bebouwing. We relinen het transportriool in de Jutfaseweg (gedeelte Vondellaan-Amaliastraat en gedeelte Roerstraat-Socrateslaan) als onderdeel van de herinrichting tot fietsstraat. In de Socrateslaan vernieuwen we het riool tegelijkertijd met de herinrichting tot Stadsboulevard. Ook gaan we door met de planvorming van de rioolvervanging in Rotsoord.
- Vleuten-De Meern: We gaan door met de vervanging van de riolering in de wijk Nijevelt (Marelaan en omgeving). Gelijktijdig leggen we hier drainage aan om bestaande grondwateroverlast te verminderen. Hetzelfde doen we in de Gaag in Veldhuizen, waar we starten met de 2e fase van de rioolvervanging. We zetten de planvorming voort voor de vervanging van de riolering in de Castellumlaan en de Woerdlaan in De Meern-Noord in combinatie met het vervangen van de wegverharding.
Via ons eigen vervangingsprogramma willen we in 2022 bij elke meter rioolvervanging van minimaal tien vierkante meter verhard oppervlak, het hemelwater scheiden van het afvalwater en vasthouden op de plek waar het is gevallen en daar nuttig gebruiken. Hiermee streven in totaal naar 6 hectare af te koppelen oppervlak. Waar mogelijk halen we de verharding helemaal weg. De ervaring van de afgelopen jaren leert dat we in een project tussen de vijftien en 20% van het af te koppelen oppervlak helemaal kunnen weghalen en vergroenen.
Vervanging rioolgemalen
We gaan door met de voorbereiding van de renovatie van de rioolgemalen aan de Fuchslaan, Kanaalweg en Cambridgelaan en diverse kleine rioolgemalen.
Aanpak locaties met urgent risico op wateroverlast
We gaan in 2022 verder met de in 2020 gestarte aanleg van het nieuwe hemelwaterriool in de Zeeheldenbuurt. Perceeleigenaren, die het hemelwater van de achterzijde van hun daken en hun tuinen aansluiten op het nieuwe hemelwaterriool, verminderen daarmee in de toekomst sterk de kans op wateroverlast. Naar verwachting zijn de werkzaamheden in de Zeeheldenbuurt in 2023 gereed.
Overige hemelwatermaatregelen om de stad klimaatbestendig te maken
Ook bij herinrichtingen in de openbare ruimte zonder rioolvervanging proberen we zoveel mogelijk hemelwater lokaal te verwerken en verharding te verwijderen. Dit stimuleren we door vanuit het programma stedelijk water en riolering financieel bij te dragen aan de maatregelen bij de herinrichting die ervoor zorgen dat het hemelwater beter wordt vastgehouden en verwerkt. In 2022 doen we dit bijvoorbeeld op diverse locaties in de Rivierenwijk.
Omdat een groot deel van het gemeentelijke oppervlak geen openbare ruimte is of niet in eigendom is van de gemeente zelf, gaan we door met de campagne Waterproof030 en Operatie Steenbreek om alle andere eigenaren in Utrecht te stimuleren en faciliteren maatregelen te nemen om verharding terug te dringen en hun eigen percelen hemelwaterbestendig in te richten. Naast voorlichting geven we subsidie voor de aanleg van groene daken. Bij voorlichting zetten we in op informeren en inspireren, zoals het NK Tegelwippen. Bij het faciliteren is er bijvoorbeeld de tegel-ophaalservice. Daarnaast voeren we een nieuwe subsidieregeling in voor het watervriendelijk inrichten van terreinen van maatschappelijke voorzieningen zoals scholen en kinderdagverblijven.
We verwachten via de bijdrageregeling en de subsidieregelingen ruim vijf hectare te kunnen afkoppelen, bij voorkeur via vergroening. Samen met de zes hectare af te koppelen oppervlak bij de rioolvervanging bedraagt de doelstelling voor 2022 om minimaal elf hectare verhard oppervlak af te koppelen.
Ook werken we verder aan nieuw juridisch instrumentarium om bij invoering van de Omgevingswet het vasthouden van hemelwater en het scheiden van afval- en hemelwater bindend te kunnen opleggen bij nieuwbouw en ingrijpende verbouwingen en/of herontwikkelingen van terreinen.
Beheer- en onderhoudsprogramma
De focus bij het planmatige onderhoud ligt bij het inspecteren en reinigen van de hoofdriolering en de rioolgemalen. Bij het verhelpen van meldingen gaat het om storingen van rioolgemalen en verstoppingen van huisaansluitingen, straatkolken en openbare riolering. We gaan door met het ingezette beleid om, door risicogestuurd beheer en het gebruik van data, het beheer en onderhoud te optimaliseren.
Risicogestuurd beheer is gebaseerd op het uitgangspunt dat we met een object met een belangrijke functie minder risico’s willen lopen dan met een minder belangrijk object, zodat we daar een grotere beheer- en onderhoudsinspanning op zetten.