1.1 Het aandeel van de meest duurzame, gezonde en ruimte-efficiënte vervoermiddelen laten toenemen

Samen met de provincie werken we aan de plannen voor het Nationaal Toekomstbeeld Fiets, waarbij we de Utrechtse plannen kunnen aanvullen met budget vanuit het rijk voor fietsinfrastructuur en fietsparkeren.
Op fietsgebied voeren we in 2022 diverse verbeteringen door in het netwerk. Zo starten we met de U Ned No-regret maatregelen Fietsroute Om de Zuid en Fietsroute Om de Noord. Ook werken we aan de plannen voor regionale routes, waaronder een nieuwe inrichting van de Koningsweg Oost, Archimedeslaan-Offerhausweg en Mereveldseweg in het kader van anticyclisch programmeren en herstel van het fietspad langs de Waterlinieweg ter hoogte van de Opaalweg (uitvoering Motie).

Na de herinrichting van de Nachtegaalstraat volgt begin 2022 de afronding van de herinrichting Burgemeester Reigerstraat. Dat geldt eveneens voor de alternatieve fietsverbinding door Rijnsweerd naar het USP. Daarnaast starten we met de herinrichting van de Weerdsingel Oostzijde en Westerkade/Oosterkade.

Op basis van de nadere uitwerking van twee varianten van de Zuidpoortstudie starten we met het Integraal Programma van Eisen en Functioneel Ontwerp (IPvE/FO) voor het Ledig Erf en de ontwerpuitwerking van een aantal verbetermaatregelen voor voetganger, fiets en OV op de route Vondellaan-Powellweg-Albatrosstraat.

We ronden verder het definitief ontwerp van de Maliebaan af. Verder wordt de aanleg van de Mytylbrug voorbereid en bouwen we samen met het Groenprogramma aan de brug over de Leidsche Rijn bij Den Hommel, inclusief aansluitende route langs de Johan Wagenaerkade. Ook onderzoeken we de haalbaarheid van de Demkabrug, Boorstraattunnel, Nicolaas Beetsstraat, Weerdsluisbrug en Gageldijk.

Op regionaal niveau werken we samen met de provincie aan diverse snelfietsroutes die Utrecht verbinden met omliggende gemeenten. In 2022 wordt de route Utrecht - Amersfoort via Alexander Numankade, Jan van Galenstraat en Kardinaal de Jongweg aangelegd. Ook starten we met de herinrichting van de Jutfaseweg en Socrateslaan als onderdeel van het traject Utrecht - Nieuwegein / IJsselstein. Tot slot kan naar verwachting ook de eerste schop de grond in op delen van de snelfietsroutes Utrecht – Woerden. Als de samenwerkingsovereenkomst van de snelfietsroute USP – Veenendaal is afgerond, starten we ook daar met de aanleg.
De pilot met speedpedelecs op het fietspad is van start gegaan om het fietsgebruik op de lange afstand te stimuleren.
We werken verder aan de aanpak van relatief kleine knelpunten in het fietsnetwerk en het verwijderen of aanpassen van paaltjes. Een en ander draagt bij aan het comfort of de snelheid van de fietser. We werken onder andere aan aanpassingen bij de Oudenoord/Westerdijk en de Princesselaan/Oudwijk.

Voor de voetganger continueren we de inzet op het creëren van meer ruimte bij herinrichtingsprojecten en inbreidingslocaties, bijv. bij de herinrichting van de Amsterdamsestraatweg, Kanaal- en Damstraat en Ledig Erf. Hiermee stimuleren we bewoners vaker te gaan lopen. We haken aan bij het project “registratie loopstromen” door middel van passantentellers in de binnenstad en onderzoeken een uitbreiding naar het verzamelen van fietsdata in een breder gebied. We ronden de definitieve uitbreiding van het voetgangersgebied in de binnenstad af. Tot slot werken we aan het vormgeven van een stedelijk voetgangersnetwerk. We bereiden de wijkgerelateerde plannen voor om lokale voetgangersnetwerken te versterken.

De uitvoering van de busbaan Dichterswijk, het laatste deel van het Utrechts hoogwaardig OV-netwerk (HOV) tussen Utrecht Centrum en Leidsche Rijn, is in 2021 formeel geopend. Uit metingen is gebleken dat het brugdek van de Nelson Mandelabrug niet lang meegaat. In 2022 starten we met het vervangen van het brugdek.
Ook verbeteren wij de looproutes naar en de toegankelijkheid van bus- en tramhaltes. Dit doen wij in overleg met belanghebbenden, zoals de Solgu.
In 2022 gaan wij verder met het definitief ontwerp voor de HOV-baan op de Europalaan-Noord. En in het kader van U Ned werken we aan het IPvE/FO voor de Europalaan Zuid en de Kardinaal de Jongweg. Deze no-regret maatregelen zorgen voor verbetering van de Openbaar Vervoer bereikbaarheid van de Merwedekanaalzone en de OV-verbinding tussen USP en Overvecht.
In samenwerking met de provincie komen we tot een pakket aan maatregelen om de doorstroming van het openbaar vervoer op de volgende vijf deeltrajecten te verbeteren: Vredenburg, Waterlinieweg, Zuidpoort, Lucasbrug en Majellaknoop.

Bij het bepalen van tijdelijke verkeersmaatregelen bij wegwerkzaamheden hanteren we als uitgangspunt, dat fietsers en voetgangers het werk moeten kunnen passeren, tenzij dit problemen oplevert voor de verkeersveiligheid en de veiligheid op de bouwplaats. Als verkeer moet worden omgeleid kiezen we om gemotoriseerd verkeer (in elk geval auto’s) om te leiden en fietsers en voetgangers direct langs het werk te leiden.

Ook in 2022 zorgen we voor goede omleidingsroutes voor fietsers en auto’s bij wegwerkzaamheden. Goede voorbeelden hiervan zijn de alternatieve fietsroutes door en langs de historische binnenstad tijdens de herinrichting van de Voorstraat-Wittevrouwenstraat en in de coronaperiode. We blijven fietsers stimuleren om deze routes ook te gebruiken voor meer spreiding van het fietsverkeer. Dit is ook nodig vanwege de volgend jaar geplande werkzaamheden voor de herinrichting van de Burgemeester Reigerstraat.

We werken aan de volgende projecten en maatregelen waarmee we doorgaand autoverkeer naar de rand van de stad verplaatsen:

• Voor de Westelijke Stadsboulevard starten we naar verwachting in het voorjaar met de uitvoering van deelgebied 1 t/m 3.
• Voor de herinrichting van de Socrateslaan maken we een definitief ontwerp en starten we rond de zomer met de uitvoering.

Utrecht kiest voor gezonde lucht
Het versneld verder verbeteren van de luchtkwaliteit, op weg naar het behalen van de WHO advieswaarden, is het uitgangspunt voor ons beleid. Dit doen we door voortdurend de emissies van vervuilende stoffen te verminderen voor de gezondheid van onze inwoners, ondernemers en bezoekers. 

We voeren in 2022 de maatregelen uit het uitvoeringsprogramma ‘Utrecht kiest voor gezonde lucht’ verder uit. De milieuzone voor vrachtauto’s scherpen we in januari 2022 verder aan naar emissieklasse 6, ook autobussen komen onder dit regiem te vallen. In het najaar doen we een voorstel voor het verbreden van de milieuzone naar de snelwegring, zodat hierover begin 2023 een besluit genomen kan worden. In de loop van 2022 staan we alleen nog gebruik van mobiele (bouw)werktuigen met Faseklasse 4 of hoger toe. We werken samen met de bouwsector om het onnodig stationair draaien van de werktuigen terug te dringen. Tijdens het stookseizoen (eerste en laatste kwartaal) voeren we de voorlichtingscampagne ‘Utrechtse Stookstandaard’ uit. We bieden subsidies om de uitstoot door houtstook terug te dringen. Automobilisten kunnen gratis zorgen voor de juiste bandenspanning met behulp van de drie slimme bandenpompen nabij de afvalscheidingstations, deze zijn geleased tot en met 2025. De resultaten van de maatregel ‘snorfiets naar de rijbaan’ worden gemonitord, we evalueren deze in de loop van 2022.

Elektrisch vervoer
We plaatsen data-gestuurd, dat wil zeggen op basis van de bezetting van de bestaande laadpalen, oplaadinfrastructuur bij. Met het perspectief van een zero emissie zone vanaf 2025 gaat de logistieke sector meer verschonen. Ook de laadvraag van de taxidoelgroep stijgt de komende jaren. Bij de realisatie van de laadinfrastructuur houden we rekening met de behoefte aan laden voor deze doelgroepen.

In 2022 staan de eerste snelladers op winkellocaties en bij sportvoorzieningen. In totaal gaat het om negentien locaties met circa 40 snelladers. We plaatsen meer snelladers als de vraag toeneemt.

Goederenhubs en Stads Distributie Centra’s (SDC’s) leveren een essentiële bijdrage aan efficiënter (en duurzamer) goederenvervoer. In de aanpak Goederenvervoer 2021-2022 richten we ons concreet op beter gebruik en uitbreiding van deze voorzieningen, door::

actief stimuleren en sturen van het gebruik van goederenhubs ;

• We versoepelen regelgeving voor ‘koplopers’ (bedrijven die gebundeld bezorgen op een groot aantal adressen in de binnenstad) en beperken de uitgifte van reguliere ontheffingen aan bedrijven die niet gebundeld beleveren en ophalen (ontheffing is vaak niet nodig, want hubvervoerders kunnen de rit overnemen dankzij aantrekkelijke regelgeving en tarieven).

• We geven een vergoeding/subsidie aan ondernemers per bespaarde ritkilometer bij gebruik van een goederenhub of SDC. Het financieel aantrekkelijk maken voor afnemers/winkeliers om goederen gebundeld te beleveren, geeft het gebruik van goederenhubs en SDC’s een belangrijke boost.
• We verplichten ontwikkelaars/aannemers om bij (complexe) bouwopgaves het aantal ritkilometers van goederen en personeel naar de bouwplaats te beperken. Het gebruik van een bouwhub en parkeerhub voor bouwpersoneel aan de rand van de stad krijgt hierdoor een boost en het aantal ritkilometers over de weg in de stad neemt af.
• We starten een pilot ‘Logistiek over Water’ op. Met een boot op het water die bouwlogistiek in de binnenstad kan verzorgen, leggen we een belangrijke basis voor de bundeling van goederen én de bescherming van het erfgoed in de binnenstad (minder zware voertuigbewegingen over de werven).

actief faciliteren van de realisatie van goederenhubs en voorzieningen:

• We plaatsen buurthubs/-depots voor pakketpost en overige kleine goederen in woonwijken. Gebundelde belevering op één centrale plek in de buurt zorgt ervoor dat transporteurs minder kilometers door de woonwijken rijden.
• We wijzen (via RSU 2040 en omgevingsvisies) locaties aan in de stad waar goederenhubs gerealiseerd kunnen worden.

• We ontwikkelen (mobiele) overslagpunten van water naar land rond de binnenstad en bij bouwlocaties langs/nabij waterwegen. Hiermee creëren we een voorwaarde voor de opschaling van logistiek over water, de afname van ritkilometers over land en de ontwikkeling van een watergebonden goederenhub aan de rand van de stad/in de regio.