3.1. Voldoende passende en duurzame huisvesting voor de Utrechtse scholen

De gemeente streeft naar een passende school voor ieder kind, vlakbij huis. Met name in het primair onderwijs is de nabijheid van een school van groot belang. Naarmate kinderen ouder worden, kan men verder reizen naar school. De gemeente kent daarom 92 scholen voor primair onderwijs en negentien scholen voor voortgezet onderwijs. Daarnaast zijn er vijftien scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs. De gemeente heeft als taak om deze 126 scholen te voorzien van passende huisvesting. Daarvoor heeft de gemeente meer dan 200 schoolgebouwen in portefeuille.
Een passende school is een schoolgebouw dat voldoet aan het geldende Bouwbesluit en voldoende omvang heeft. De benodigde omvang van het schoolgebouw wordt bepaald op basis van de Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs.
Utrecht is een van de snelst groeiende steden in Nederland. Daardoor heeft de gemeente – om alle kinderen op tijd te kunnen huisvesten – in verhouding tot andere gemeenten relatief veel bouwprojecten lopen: circa 63 bouwprojecten. Nieuwbouwwijken worden voorzien van nieuwe schoolgebouwen, scholen in bestaande wijken waar sprake is van verdichting worden uitgebreid. Deze uitbreidingsvraag komt bovenop de reguliere vervangingsinvestering die een gemeente moet doen. Echter, niet het aantal bouwprojecten is leidend, maar of er voldoende passende en duurzame huisvesting is om alle leerlingen te huisvesten. In de nieuwe indicatoren wordt daarom het effect gemeten: de omvang van de beschikbare huisvesting versus de benodigde omvang van de huisvesting voor de leerlingen in onze stad. Een uitgebreide toelichting bij deze indicatoren is te vinden in de Voortgangsrapportage onderwijshuisvesting.

De afgelopen jaren is door middel van het programma onderwijs geïnvesteerd in een gezond binnenklimaat in de Utrechtse schoolgebouwen. Vrijwel alle schoolgebouwen zijn inmiddels aangepakt. Er zijn nog een handvol schoolgebouwen bekend waar het binnenklimaat nog niet op orde is. De gemeente onderzoekt of het mogelijk is om deze schoolgebouwen binnen het programma onderwijs alsnog aan te pakken.

Om het grote aantal bouwprojecten te kunnen uitvoeren, werken gemeente en schoolbesturen samen. De gemeente zorgt in de meeste gevallen voor de bekostiging, het schoolbestuur voert in de meeste gevallen de bouwwerkzaamheden uit. Het is daarom van groot belang om de samenwerking te versterken en in partnerschap met elkaar de huisvesting van de Utrechtse scholen te realiseren. De gemeente en de schoolbesturen zijn met elkaar in gesprek om de samenwerking structureel te verbeteren. Het idee om structureel met elkaar op wijk- of gebiedsniveau te spreken over de benodigde huisvesting, in plaats van incidenteel op individueel schoolniveau. Daarnaast zal de gemeente jaarlijks een klantonderzoek uitvoeren om te verkennen hoe de gemeente in de samenwerking wordt ervaren. Dit klantonderzoek wordt ook verwerkt in een indicator.
De gemeenteraad heeft in de eerste helft van 2021 beleid vastgesteld voor de huisvesting van Utrechtse kindcentra (UK). Voor 2022 zijn 6 aanvragen gedaan voor het huisvesten van een kindpartner: 3 voor kinderopvang en drie voor voorschoolse educatie. Het gaat om de locaties Leeuwesteyn, Willibrordschool, de Wereldwijzer, de Boemerang, de Kleine Vliegenier en Lef. Alle aanvragen zijn verwerkt en opgenomen in deze programmabegroting. Na een besluit van de gemeenteraad over de Programmabegroting kan het college de scholen budget toekennen aan de genoemde scholen.

In het programma Onderwijs wordt ingezet op het verduurzamen van het onderwijsvastgoed. Nieuwe schoolgebouwen en schoolgebouwen die gerenoveerd worden, hebben geen aardgasaansluiting meer. Er wordt gekozen voor alternatieve, duurzame energieopwekking en we streven (samen met de schoolbesturen) naar energieneutrale schoolgebouwen. Ook worden steeds meer daken (inmiddels 25%) ingezet voor energieopwekking ten behoeve van de school, vaak door middel van zonnepanelen.

Voor verduurzaming van bestaande schoolgebouwen zijn de eigenaren aan zet. Dat zijn in de meeste gevallen de schoolbesturen. We wijzen de besturen op hun verantwoordelijkheid en ondersteunen hen in de zoektocht naar verduurzamingsmethodes en subsidies. De gemeente heeft geen extra budget beschikbaar om deze bestaande schoolgebouwen te verduurzamen. De gemeente ontvangt daarvoor onvoldoende middelen van de Rijksoverheid. We brengen dit, samen met de andere G4-steden, onder de aandacht bij de Rijksoverheid. De gebouwen waar de gemeente eigenaar is, worden door de gemeente verduurzaamd.

Voor verduurzaming kijken we niet alleen naar de gebouwen maar ook naar de schoolpleinen. We ondersteunen schoolbesturen die hun schoolplein klimaatadaptief willen maken. In 2022 kunnen we tien schoolpleinen aanpakken.

Om te kijken of we op de goede weg zijn hebben we de volgende indicatoren benoemd:

• Aantal wijken met voldoende schoolgebouwen voor primair onderwijs (112,5% of meer)
• Aantal wijken met voldoende schoolgebouwen voor voortgezet onderwijs (112,5% of meer)
• Schoolgebouwen zonder aardgasaansluiting
• Schooldaken met zonnepanelen.